Voor elke klus de juiste hakselaar

Hakselen bespaart tijd bij het tuinieren en maakt zinvol hergebruik van tuinafval mogelijk. Het biedt een efficiënte manier om takken en plantenresten te verwerken. Hetzelfde voordeel geldt ook binnen openbaar groen, waar vaak grote hoeveelheden snoeiafval ontstaan. Door dit ter plaatse te hakselen, kunnen beheerders efficiënter werken en de kosten en logistiek van afvalverwijdering beperken. Welke machine het meest geschikt is, hangt af van verschillende factoren.

Voordelen

Het verkleinen van tuinafval vermindert het volume aanzienlijk, wat opslag en transport vergemakkelijkt. Bovendien versnelt het hakselen het composteerproces, waardoor waardevolle humus ontstaat die de bodemstructuur en -vruchtbaarheid verbetert. In openbare ruimtes, zoals parken, ontstaan vaak grote hoeveelheden snoeiafval. Door dit ter plaatse te hakselen, kunnen beheerders efficiënter werken en de kosten en logistiek van afvalverwijdering beperken.

De snippers kunnen worden gebruikt als mulch om de bodem te bedekken, wat helpt bij het behouden van vocht en het onderdrukken van onkruid. Voor professionals zijn houtsnippers waardevol als bodembedekker of als toevoeging aan compost, wat bijdraagt aan duurzaam groenbeheer. Versnipperde takken zijn nuttig als bedekking van paden, mulchlaag en voor compost. Ze houden vocht vast, beschermen planten en voeden de bodem.

Ook binnen openbaar groen is hakselen interessant, omwille van verschillende ecologische, praktische en economische redenen. Zo maakt dit het opruimen van snoeiafval efficiënter en voorkomt dit dat stapels takken en bladeren zich opstapelen. Hakselen leidt ook tot een nettere uitstraling van parken, bermen en plantsoenen. Verder kan men zo de hoeveelheid afval die moet worden afgevoerd beperken, waardoor de transport- en stortkosten verlagen. Het bespaart op de aankoop van mulch of compost, omdat het groenafval direct opnieuw wordt gebruikt.

Uitdagingen

Werken met een hakselaar of versnipperaar brengt nu en dan moeilijkheden met zich mee, bijvoorbeeld in het geval van een smalle doorgang naar tuinen. Ook is niet alle tuinafval geschikt om te hakselen. Zo kan zeer nat of vezelig materiaal problemen veroorzaken.

Regelmatig onderhoud van de hakselaar is noodzakelijk om optimale prestaties te garanderen. Bij een elektrische hakselaar moet je vooral de messen goed onderhouden en bij een bezinehakselaar hoor je daarnaast ook de motor goed te onderhouden.

Houd er eveneens rekening mee dat de hakselaar met de grootste diameter daarom niet de meest wendbare is. Om de juiste aandrijving te bepalen, volg je best de aanbevelingen van de fabrikant op.

Soorten hakselaars

De termen 'hakselaar' en 'versnipperaar' worden vaak door elkaar gebruikt. Over het algemeen verwijst een hakselaar naar een machine die tuinafval in kleinere stukken hakt, terwijl een versnipperaar specifiek takken en houtig materiaal in snippers verwerkt. Het grote verschil hierin is de manier waarop het materiaal op de messen valt: loodrecht of schuin.

Een hakselaar of shredder snijdt de vezel in de lengterichting. Elke keer wanneer het mes of de hamer neerslaat, wordt de vezelstructuur open gespleten. Een versnipperaar of chipper daarentegen slaat dwars op de vezel en snijdt de tak in stukjes van een centimeter. Bij chips blijft de vezel intact, wat resulteert in mooie snippers.

Ook binnen openbaar groen is hakselen interessant, omwille van verschillende ecologische, praktische en economische redenen

Aandrijving

Hakselaars kunnen verschillende soorten aandrijvingen hebben, afhankelijk van het gebruik en de benodigde kracht.

Elektrische aandrijving is geschikt voor kleinere tuinen. Deze machines werken stil, milieu- en onderhoudsvriendelijk en kunnen takken tot ongeveer 4 à 5 cm aan. Ze zijn wel minder krachtig dan benzine- of aftakasmodellen.

Bij benzine-aandrijving heb je bovendien geen stroomkabel nodig. Een bezinemodel is daarom geschikt voor grotere tuinen en landelijk gebruik, en voor takken van 5 tot 10 cm dikte. Nadelig zijn het frequentere onderhoud en de hogere brandstofkosten.

Aftakasmodellen worden aangedreven door een tractor via de aftakas. Dit krachtige model is ideaal voor landbouw- en professioneel gebruik. Er is geen aparte motor nodig, maar wel een tractor. Ze zijn inzetbaar voor dikke takken en grote hoeveelheden snoeiafval.

Hydraulische aandrijving tot slot wordt eerder ingezet bij bosbouw of landbouw om zware taken op te nemen. Het vereist wel een voertuig of machine met een hydraulisch systeem.

Snijmechanisme

Op basis van het snijmechanisme zijn er meerdere types te onderscheiden.

• Een messenwals of cilinderhakselaar werkt met draaiende messen en is goed voor takken tot ± 4 cm.
• Messenhakselaars met rotormessen werken zeer scherp en snel. Dit maakt ze geschikt voor fijner materiaal, zoals bladeren en dunne takken.
• Een trommelversnipperaar is een krachtige machine met een trommel en messen. Dit wordt gebruikt voor grotere takken en hout.
• Een schijfhakselaar – vaker gebruikt in de bosbouw – werkt met een draaiende schijf met messen.
• Een hamermolen maakt gebruik van hamers om materiaal fijn te slaan; vaak gebruikt voor gras en lichte gewassen.

Kies de juiste hakselaar

Bij het selecteren van een hakselaar of versnipperaar zijn naast het rendement en het verbruik ook de volgende criteria belangrijk.

Elektrische hakselaars zijn stil en geschikt voor tuinen met een stroomaansluiting. Benzinehakselaars bieden dan weer meer mobiliteit en zijn ideaal voor grotere terreinen zonder directe stroomvoorziening. Voor grote of moeilijk toegankelijke gebieden is een mobiele hakselaar met transportwielen en een stabiel onderstel aan te raden.

Kies qua capaciteit een machine die geschikt is voor de diameter en het type van het te verwerken materiaal. Het is belangrijk een machine te kiezen die het best overeenstemt met het type afval, de volumes en takdiktes waarmee je het vaakst te maken krijgt. Kenmerken zoals een brede vultrechter, geluidsdemping en automatische invoer verhogen het gebruiksgemak en verminderen fysieke belasting.

Zorg verder voor een model met een terugloopfunctie om vastgelopen takken te verwijderen. Kijk naar het onderhoudsgemak om messen te vervangen of schoon te maken. En let op het geluidsniveau en trillingen bij langdurig gebruik.

Veilig gebruik

Om zoveel mogelijk risico’s te beperken, werd in 2020 de Europese veiligheidsnorm voor professionele versnipperaars (EN 13525) aangescherpt. Daarnaast moet je zelf bijzonder alert zijn bij het gebruik ervan. Zolang je evenwel de aanbevelingen van de fabrikant hanteert, is er niets onveilig met het werken met een hakselaar.

Controleren

Controleren is voorkomen, dus besteed je hier best voldoende aandacht aan. Controleer voor je begint of de messen of rotorbladen goed vastzitten en geen schade vertonen. Kijk bij benzinemodellen ook de brandstoftank na: zorg ervoor dat de tank goed gesloten is en geen brandstof lekt. Let bij elektrische modellen op de bekabeling: zorg ervoor dat de stroomkabel niet beschadigd is en voldoende lengte heeft om je te bewegen zonder dat je eraan trekt.

Veilige werkomgeving

Zorg voor een stabiele ondergrond voor je de machine inschakelt. Zorg ervoor dat je voldoende werkruimte hebt en dat er geen obstructies of andere mensen in de buurt staan. Werk niet in natte of modderige omstandigheden. Dit kan immers de stabiliteit van de machine beïnvloeden en het risico op uitglijden verhogen.

De juiste bescherming

Goede beschermkledij is een must. Draag altijd een veiligheidsbril om te voorkomen dat rondvliegende takken of splinters in je ogen terechtkomen. Haksel- en versnippermachines kunnen behoorlijk luidruchtig zijn. Draag daarom ook oordoppen of oorkappen. Draag verder stevige handschoenen om je handen te beschermen tegen scherpe takken en andere scherpe delen.

Gebruik gesloten, stevige schoenen (bij voorkeur met stalen neuzen) om je voeten te beschermen tegen vallende of rondvliegende objecten. Vermijd loszittende kleding of sieraden die in de machine kunnen worden gezogen. Draag lange mouwen en een lange broek om je huid te beschermen.

Eerst even huren

Versnipperaars met een hoge capaciteit hebben een prijskaartje. Ga na of zo’n investering loont tegenover de frequentie van het gebruik. Soms is huren interessant; bijvoorbeeld voor een uitzonderlijk grote opdracht, of voor een specifieke klus waarvoor pakweg rupsbanden beter geschikt zijn. In de beginfase van het bedrijf stelt u hiermee deze belangrijke aankoop een beetje uit. Huren gebeurt ook om diverse modellen te testen. Mogelijk helpt dit om uiteindelijk over te gaan tot de aanschaf van de juiste machine.

Met medewerking van Firma Thomas, Jo Beau en Stihl