Zaagwijzes hout

Bij het verzagen van een boomstam ontstaan planken, balken of latten. Hoewel dit eenvoudig lijkt, is de zaagwijze van groot belang. Die bepaalt zowel het uiterlijk als de sterkte en de toepasbaarheid van het hout.

Verschillende manieren van zagen

Er zijn veel manieren om een stam te verzagen, we beperken ons tot het op bool zagen en één techniek om  kwartiers zagen. 

Dosse of kwartiersplank?

Op bool zagen

• De stam wordt in planken gezaagd van boven naar beneden, zonder rekening te houden met de groeiringen. 
• Dit is de snelste en goedkoopste manier van zagen. 
• Het resultaat is een mix van dosse, halfkwartiers en kwartiers gezaagde planken. 

Kwartiers zagen

• Er wordt zoveel mogelijk haaks (loodrecht) op de groeiringen gezaagd. 
• Eerst wordt de stam in vier delen gezaagd, waarna uit elk deel planken worden gezaagd 
• Deze methode vraagt meer arbeid, levert meer houtverlies op en is daardoor duurder.  
• Kwartiers gezaagd hout is stabiel en trekt niet snel krom.  

Gekantrecht of ongekantrecht hout 

• Gekantrecht: Alle kanten van de plank zijn netjes recht gezaagd. 
• Ongekantrecht: De zijkanten zijn nog ruw, en je ziet waar de schors gezeten heeft. Dat noemen we de wankant. 

Invloed van de zaagwijze op de houttekening 

Bij het zagen van planken of balken ontstaat een andere tekening doordat de groeiringen en de draadrichting er anders zullen bij liggen. Gezaagd hout kunnen we opdelen in drie groepen.

Dosse gezaagd hout 

• De groeiringen lopen bijna evenwijdig met de plank (0–30°). 
• Typische vlamtekening in het hout. 
• Trekt sneller krom of bol, dus minder stabiel. 

Toepassing: decoratieve toepassingen (vlamtekening), binnenafwerking.  

Kwartiers gezaagd hout

• De groeiringen staan haaks op de plank (60–90°). 
• Je ziet een recht streepjespatroon op het houtoppervlak. 
• Heel stabiel, door de stand van de groeiringen krimpt het hout gelijkmatiger → minder kans op kromtrekken, scheluw trekken of schotelen. 
• Duurder, omdat het meer werk om te zagen is en je minder bruikbaar hout overhoudt. 

Toepassing: Ideaal voor vloeren, muziekinstrumenten of kwaliteitsmeubels. 

Halfkwartiers gezaagd hout (ook vals kwartier genoemd) 

• De groeiringen zitten tussen de 30–60°. 
• Je ziet een mix van vlammen en streepjes. 
• Stabieler dan dosse, maar minder dan kwartiers. 
• Minder houtverlies, dus ook goedkoper dan kwartiers. 

Toepassing: Wordt veel gebruikt als je én uitstraling én een beetje stabiliteit wil.